مختصری درباره انتشار دانشنامه فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی

از این رو حوزه هنری خراسان جنوبی با هدف گردآوري و طبقه‌بندي اسناد در بخش‌هاي مرتبط با چهره فرهنگي استان، اقدام به انتشار مجموعه تک‌نگاره‌هاي پژوهشي خراسان جنوبي شناسي با عنوان دانشنامه فرهنگ و تمدن استان نموده است.

از جمله محورهای اصلی این پژوهش ها می توان به حوزه‌هاي: جغرافياي طبيعي، انساني، سياسي و تاريخي، مردم‌شناسي، هنرهاي سنتي، آيين‌ها و باور‌ها، زبان و گويش، بناهاي تاريخي، جاذبه‌هاي گردشگري، چهره‌ها ، مشاهير، صنعت و کشاورزی می توان اشاره نمود که تمام مناطق قومی و فرهنگی این سرزمین را دربر می گیرد. این دانشنامه ها در چارچوب و شيوه‌نامه ای مشترک تدوين می شوند که حاصل آن يک دست بودن کتاب‌ها و هماهنگي در پرداخت و ويراستاري آنها است.

شیوه علمی تولیدآثاراین مجموعه برحداکثرمنابع موجوداستواراست و سعی این مجموعه بر این است تا با انتشار این دانشنامه ها منابع جامع و متنوعی از موضوعات مرتبط با چهره استان در اختیار پژوهشگران و علاقمندان قرار گیرد.

تیم دانشنامه فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی براي هدايت و نظارت بر توليد اين پژوهش‌ها متشکل از یک شوراي راهبردي است که با حضور تعدادي از اساتید و صاحب نظران استاني تشکیل شده  که بر روند انتشار این مجموعه نظارت دارند.

لازم به ذکر است منابع مالی جهت آغاز پروژه ی دانشنامه از محل اعتبارات فرهنگی سفر ریاست محترم جمهوری تامین گردیده است.

از جمله اهداف انتشار این مجموعه می توان به موارد زیر اشاره نمود :

1-ضرورت شناخت پیشینه استان

2-تلاش برای گردآوری وطبقه بندی اسناددرباره ی فرهنگ وتمدن استان

3-تلاش جهت معرفی همگانی چهره فرهنگی استان

4-شناخت راهکارهاورمزورازتلاش پیشینیان وارایه ی آن به زبان امروزی

5-ایجادانگیزه برای همکاری میان پژوهشگران ومخاطبین آن هادرسطح استان

6-ارائه ی طرح درقالب کتاب باشیوه علمی وبراساس ومدارک بازبانی ساده

7-بسترسازی فرهنگی برای جوانان وایجادزمینه های توسعه اقتصادی وفرهنگی

از این مجموعه تا کنون 6 عنوان منتشر گردیده و 11 عنوان مراحل پایانی انتشار خود را طی می کند که این عناوین به شرح ذیل اعلام می گردد:

عناوین منتشر شده  :

1-       دانشنامه عالمان دین در خراسان جنوبی، مولف: خانم دکتر علیزاده بیرجندی ( 122 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

2-       دانشنامه گزیده اسناد وقف خراسان جنوبی، مولف: دکتر مفید شاطری ( 199 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

3-       دانشنامه گیاهان دارویی خراسان جنوبی، مولف:  مهندس پویان ( 109 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

4-       دانشنامه محصولات استراتژیک خراسان جنوبی، مولف:  مهندس پویان( 119 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

5-       دانشنامه قلعه های تاریخی خراسان جنوبی (1)، مولف: علیرضا نصرآبادی ( 132 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

6-       دانشنامه گنجنامه ناحیه هردنگ، مولف: کمال غوث ( 618 صفحه در تیراژ 1000 نسخه )

عناوین در دست انتشار :

1.        داستان های امثال خراسان جنوبی، مولف: حسین زنگویی

2.        دانشنامه تمثیل ها و مثل های بیرجندی، مولف: حسین زنگویی

3.        دانشنامه شاعران متقدم، مولف: حسین زنگویی

4.        دانشنامه افسانه های خراسان جنوبی، ( در 3 جلد) ، مولف: حسین زنگویی

5.        دانشنامه شهرهای سرزمین طلای سرخ، مولف: نجیب ا... رجبی

6.        دانشنامه مشاغل از یاد رفته خراسان جنوبی، مولف: نجیب ا... رجبی

7.        دانشنامه گیاهان شهد زای خراسان جنوبی، مولف: مهندس پویان

8.        دانشنامه کشاورزی در خراسان جنوبی، مولف: مهندس پویان

9.        دانشنامه پوشاک محلی  خراسان جنوبی، مولف: سید احمد برآبادی

10.     جشن ها و شادی های  خراسان جنوبی، مولف: نجیب ا... رجبی

11.     سوگواری های و عزاداری های  خراسان جنوبی، مولف: نجیب ا... رجبی

همچنین عناوین مصوب در شورای راهبردی به شرح ذیل می باشد :

جغرافیاوتاریخ:

1- جغرانیای طبیعی استان

2-جغرافیای تاریخی استان

3-جغرافیای انسانی استان

4-جغرافیای سیاسی استان

5-گاه شماری استان

6-قلعه های تاریخی

7-اماکن زیارتی استان

8-جاذبه های گردشگری

9-خانه های تاریخی

10-پل هاوکاروانسراها

11-مدرسه های قدیمی

12-معادن وذخائرمعدنی

13-حاکمان قهستان

14اسماعیلیان درجنوب خراسان

15-جنوب خراسان درسفرنامه های سیاحان(اروپایی وغیراروپایی)

16-تاریخ خراسان جنوبی

17-سیرتحولات تاریخی

18-وقف درخراسان جنوبی(به روایت اسناد،زنان ووقف،مصارف وقف و...)

19-لوله کشی آب دربیرجند

20-سنگ نگاره ها

21-قناتها

22-باغهای ایرانی

23-فرش وقالی

24-صنایع دستی

مردم شناسی

1-جشن هاوآیین ها

2-باورهای عامیانه

3-باورهای عامیانه زیارت گاههای استان

4-فرهنگ خوراک مردم استان

5-باورداشتهای مردم استان

6-بازی های بومی ومحلی

7- پوشاک ولباس

8-سوگواری ها

9-موسیقی بومی ومحلی

ادبیات

1-افسانه های بومی ومحلی

2-ریشه شناسی امثال فارسی دراستان

3-دوبیتی های محلی استان

4-لهجه هاوگویش ها

5-شاعران متقدم

6- شاعران معاصر

7- داستانهای امثال وحکم دراستان

کشاورزی ومحیط زیست

1-کشاورزی دراستان

2-گیاهان دارویی

3-محصولات استراتژیک استان

4-درختان کهنسال

5- زرشک

6- زعفران

7- عناب

8- انار

9- محیط زیست

10- حیات وحش

مشاهیرومفاخر

1- عالمان دین

2- مفاخراستان

3-ابن حسام خوسفی

4-حکیم نزاری

5-عبدالعلی بیرجندی

6-شیخ محمدباقرگازاری(آیتی)

7-شیخ محمدحسین آیتی

8-علامه فرزان

10-آیت الله سیدحسن تهامی

شهرستان ها

1-شهرستان بیرجند

2-شهرستان قاین

3-شهرستان نهبندان

4-شهرستان سربیشه

5-شهرستان بشرویه

6-شهرستان فردوس

7-شهرستان سرایان

8-شهرستان درمیان

9- خوسف

10- زیرکوه

 شناخت پيشينه فرهنگ و تمدن مناطق مختلف ایران اسلامی از مهمترین ضروریات کار در حوزه فرهنگ می باشد که متاسفانه به علت عدم توجه جدي به اين ظرفيت هويت‌ساز، بسياري از منابع و سوابق در معرض فراموشي قرار گرفته است و استان خراسان جنوبی نیز همچون بسیاری از نقاط کشور از این موضوع مستثنی نیست.

کلیه پژوهشگران و علاقمندان به مشارکت در این پروژه فرهنگی با تکمیل فرم ذیل و ارائه آن به حوزه هنری استان، می توانند در صورت تصویب طرح، پژوهش های مرتبط با حوزه فرهنگ و تمدن استان را در قالب دانشنامه فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی منتشر نمایند.

دانلود فرم پیشنهاد طرح پژوهشی